वि.सं:
नेपाल संवत: ११४५ ञलाथ्व चतुर्दशी - १४
पञ्चकर्म
पञ्चकर्म आयुर्वेदको एक प्राचीन उपचार पद्धति हो जसले शरीरमा जमेको विषाक्त पदार्थहरू (अम्लपित्त, कफ, वात) हटाएर शरीर र मनलाई स्वस्थ र सन्तुलित बनाउँछ। यसले शरीरका विभिन्न अंग र तन्तुहरूमा जमेको फोहोर सफा गरी रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउँछ र दीर्घकालीन स्वास्थ्यमा सहयोग पुर्याउँछ।
(अभ्यङ्ग) -
अभ्यङ्ग एक प्रकारको तेल मालिस हो जसमा तातो औषधीय तेलले पुरै वा केही भागमा मालिस गरिन्छ। यसले छालालाई पोषण दिन्छ, रगतको संचार सुधार्छ, स्नायू शान्त पार्छ र शरीरमा जमेको विषाक्त पदार्थहरूलाई निकाल्न मद्दत गर्छ। यो मालिसले आराम, गहिरो निद्रा र स्नायु तथा मांसपेशीहरूलाई मजबुती दिन्छ।
स्वेदन :-
स्वेदन भनेको जडीबुटी युक्त बाफको मद्दतले शरीर वा कुनै विशेष भागमा बाफ दिने प्रक्रिया हो। यसले शरीरका प्वालहरु खोल्छ र पसिना निकालेर विषाक्त पदार्थ हटाउँछ। यसले मांसपेशीहरूलाई शान्त पार्छ, कठोरता घटाउँछ र अभ्यङ्गजस्ता उपचारको प्रभाव बढाउँछ।
(शिरोधारा) :-
शिरोधारा एक मन शान्त पार्ने उपचार हो जसमा तातो जडीबुटी यूक्त तेल, दूध महि वा पानी लाई लगातार मस्तकमा /निधारमा खसालिन्छ। यसले तनाव, चिन्ता, निद्रा नलाग्ने समस्या र स्नायुलाई शान्त पार्न मद्दत गर्छ।
(बाह्य बस्ति) :-
बाह्य बस्ति भनेको औषधीय तातो तेललाई विशेष भागहरू जस्तै घुँडा, कम्मर, वा गर्दनमा केहि समय सम्म पिठोले घेरेर रोक्दै राख्ने उपचार हो। यसले दुखाइ, कठोरता र सुजन कम गर्न मद्दत गर्छ।
(संशोधन) :-
संशोधन पाँच प्रकारका प्रमुख शुद्धिकरण प्रक्रिया हुन् — वमन (औषधिय वान्ता), बिरेचन (शुद्ध गर्ने , पखला लगाउने प्रकृया), नस्य (नाकबाट औषधि दिने), बस्ति( शरीरको भित्री भागमा औषधि पठाउने प्रकृया ) र रक्तमोक्षण (रक्तश्राव गराउने प्रकृया)। यी प्रक्रियाले शरीरभित्रका विषाक्त पदार्थ हटाएर वात, पित्त, कफ सन्तुलन मिलाउँछन्।
पञ्चकर्मका फाइदाहरू
पञ्चकर्म सेवा तथा शुल्कहरू:
S.N
|
Item Name
|
Price(Rs.)
|
1
|
Abhaga Swed
|
400
|
2
|
Abhyanga(sarvanga)
|
325
|
3
|
Adhoshaka Abhyanga
|
175
|
4
|
Akshatarpan
|
225
|
5
|
Akshitarpan
|
0
|
6
|
Anusaran vasti
|
225
|
7
|
Avagaha Swedan Karma
|
400
|
8
|
Baluka Swed
|
275
|
9
|
Baluka sweda(ekanga)
|
175
|
10
|
Baluka sweda(sarvanga)
|
275
|
11
|
Baluka swedan
|
200
|
12
|
Churna pottali sweda
|
300
|
13
|
Ekang Snehan
|
175
|
14
|
Ekanga Baluka Swed
|
150
|
15
|
Ekanga Swed
|
175
|
16
|
Greevabasti
|
225
|
17
|
Jaladhara
|
200
|
18
|
Janu basti
|
225
|
19
|
Kala Vasti
|
225
|
20
|
Karna Puran
|
150
|
21
|
Kati basti
|
225
|
22
|
kukkutandu swedan
|
225
|
23
|
Left Knee janu basti
|
225
|
24
|
Lepa(sthanik)
|
150
|
25
|
Matra Basti
|
225
|
26
|
Nadi sweda
|
175
|
27
|
Nasya Karma
|
175
|
28
|
Netra Tarpan
|
125
|
29
|
Patrapinda sweda(sarvanga)
|
300
|
30
|
Patrapinda sweda(stanika)
|
200
|
31
|
Qwathdhara
|
200
|
32
|
Right Knee janu basti
|
225
|
33
|
Ruksha Swedan
|
175
|
34
|
Sar Abhayang
|
200
|
35
|
Sarbanga Baluka Swed
|
250
|
36
|
Sarvang Baluka Swed
|
250
|
37
|
Sarvanga Baspa sweda
|
275
|
38
|
Shastika Shali Pinda Sweda(SSPS)
|
175
|
39
|
Shiro pichu
|
250
|
40
|
Shirodhara
|
225
|
41
|
Tailadhara
|
225
|
42
|
Udvartana
|
250
|
43
|
Urdwashaka Abhyanga
|
175
|
44
|
Uttar Vasti
|
225
|
45
|
Vaitaran Basti
|
225
|
46
|
Vaman
|
1500
|
47
|
Vasti Karma
|
250
|
48
|
Virechana Karma
|
1000
|
49
|
Yog vasti
|
225
|
50
|
Yoni Pichu
|
275
|